LUẬT SƯ NGUYỄN MẠNH TƯỜNG NHÀ TRÍ THỨC LỚN, NGƯỜI YÊU NƯỚC NHIỆT THÀNH
( 17-03-2024 - 08:35 PM ) - Lượt xem: 504
Vào lúc 8 giờ 30 ngày 10/3/2024, tại Thư viện tư nhân Phạm Thế Cường (352 đường số 8, phường 11, Gò Vấp, Tp.HCM), CLB Người yêu sách Nguyễn Huy Tưởng (CLB NYS) đã tổ chức buổi tọa đàm về Luật sư Nguyễn Mạnh Tường nhà trí thức lớn, người yêu nước nhiệt thành - vị lưỡng khoa tiến sĩ trẻ nhất của hai nước Việt - Pháp.
Dịch giả Tiết Hùng Thái, tác giả 2 bản dịch luận án tiến sĩ L'Individu dans la vieille cité annamite (Cá nhân trong xã hội Việt Nam cổ) và luận án bổ túc: Essai de synthèse sur le Code de Lê (Tổng luận về luật đời Lê) của Luật sư Nguyễn Mạnh Tường - là diễn giả của buổi giao lưu cùng với 20 thành viên CLB NYS.
Dịp này, Phó GS Đoàn Trọng Huy đã gửi tặng các cử tọa Thiệp tự thiết kế với hình ảnh Rồng vàng Chúc mừng năm mới có hai bài thơ xuân và hình ảnh 10 cuốn sách in năm 2023, đạt kỷ lục 10 sách/năm (in chung và riêng) lần thứ 4; kèm Thư ngỏ đầu Xuân Giáp Thìn.
Ngoài ra, các thành viên CLB NYS còn nhận được tác phẩm “Người Phương Nam” của tác giả Tống Quang Anh.
Cùng với một số cuốn sách được trưng bày trên bàn và qua màn hình trình chiếu là Ấn phẩm định kỳ số 131 với các bài viết giúp bạn đọc hiểu biết thêm về GS.TS Luật sư Nguyễn Mạnh Tường - Luật sư huyền thoại - một tri thức kỳ tài - một nhân cách lớn trong thời đại chúng ta mà thông tin còn khá hạn chế: MỖI SỐ MỘT CHÂN DUNG: Nguyễn Mạnh Tường, Người trí thức đích thực (Hiếu Tân) - Luật sư Nguyễn Mạnh Tường, niềm tự hào (Đoàn Trọng Huy) - Nguyễn Mạnh Tường, nhà giáo mẫu mực (Bùi Văn Vượng) – Ba giờ với luật sư Nguyễn Mạnh Tường (Hòa Khánh) - Người thầy đại học đầu tiên của đời tôi (Nguyễn Văn Hoàn) - Nguyễn Mạnh Tường. “một ngọn cỏ dại” (Nguyễn Thụy Kha) - Chuyện luật sư Nguyễn Mạnh Tường gặp Bác Hồ (Nguyễn Bá Bảo) - Nguyễn Mạnh Tường, một chân dung (Phong Lê) - Vẫn hoàn toàn thỏa mãn với cuộc đời (Nhóm Nguyễn Huy Thắng) - Nguyễn Mạnh Tường, bào chữa phiên tòa - Nguyễn Mạnh Tường cứu một phụ nữ (Kiều Mai Sơn). NGUYỄN HUY TƯỞNG - CÒN VỚI THỜI GIAN: Với người “Gió Bụi đường hoa” (Nguyễn Huy Thắng) TRÊN GIÁ SÁCH CỦA CHÚNG TÔI: Giáo sư Nguyễn Mạnh Tường và “An Nam trong văn học Pháp” (Phạm Minh Quân).
Mở đầu, Chủ nhiệm Phạm Thế Cường (CN PTC) đã giới thiệu vài nét về chân dung và hành trình của Nguyễn Mạnh Tường - một luật sư, nhà giáo dục, nhà nghiên cứu văn học Việt Nam: GS.TS Luật sư Nguyễn Mạnh Tường (1909 - 1997) là một trong những người trí thức Việt Nam thông minh siêu việt gắn với nhiều huyền thoại, một nhà sư phạm mẫu mực giàu tài năng. Ông sinh ngày 16/9/1909 tại xã Cổ Nhuế, huyện Từ Liêm, TP Hà Nội. Năm 22 tuổi, là học sinh Việt Nam (lúc đó còn thân phận thuộc địa) du học trên nước Pháp, Nguyễn Mạnh Tường đã lập nên kỷ lục làm chấn động học đường nước Pháp: trong một năm lấy luôn hai bằng Tiến sĩ Quốc gia Luật khoa và Văn khoa:
(Tháng 5/1932, bảo vệ luận án tiến sĩ Luật, đề tài: L'Individu dans la vieille cité annamite - Essai de synthèse sur le Code de Lê - Cá nhân trong xã hội Việt Nam cổ - Tổng luận Luật Hồng Đức. Tháng 6/1932, bảo vệ luận án tiến sĩ văn chương với luận án chính: Essai sur la valeur dramatique du théâtre d'Alfred de Musset - Giá trị bi kịch trong tuồng của A. Musset và luận án bổ túc: L'Annam dans la littérature française, Jules Boissières- Việt Nam trong các tác phẩm của Jules Boissières).
Sự kiện một người An Nam thuộc địa đậu lưỡng khoa Tiến sĩ khoa học đã gây chấn động dư luận Pháp đương thời; đồng thời làm rạng danh sự hiếu học và nền văn hiến Việt Nam...
Năm 1937, luật sư Nguyễn Mạnh Tường kết hôn với bà Tống Lệ Dung, và sau đó có ba con (một trai, hai gái): Nguyễn Tường Hưng, Nguyễn Dung Nghi và Nguyễn Dung Trang.
Sau Cách mạng tháng Tám 1945, GS.TS Luật sư Nguyễn Mạnh Tường được Chủ tịch Hồ Chí Minh mời tham gia Đoàn đại biểu Việt Nam dự Hội nghị Đà Lạt nhằm ngăn chặn âm mưu tái chiếm thuộc địa của thực dân Pháp. Với tầm kiến thức rộng lớn, ông tham gia vào các Đoàn đại biểu của Chính phủ kháng chiến dự Hội nghị Bảo vệ Hòa bình ở Bắc Kinh (Trung Quốc - 1952), Đại hội Hòa bình Thế giới ở Vienna (Áo - 1952), rồi làm Trưởng đoàn Việt Nam tham dự Hội nghị Luật gia Dân chủ Thế giới ở Bruxelles (Bỉ - 1956). Lập luận và trí thức uyên bác của Nguyễn Mạnh Tường đã góp phần làm cho thế giới biết đến một Việt Nam kháng chiến, kiên cường và trí tuệ...
Cuối những năm 1930, Luật sư Nguyễn Mạnh Tường đã tham gia giảng dạy tại Trường Bưởi (nay là Trường trung học Quốc gia Chu Văn An) cùng với các đồng nghiệp là những trí thức tài danh thời bấy giờ như Nguyễn Xiển, Nguyễn Văn Huyên, Hoàng Xuân Hãn... sau toàn quốc kháng chiến ông tham gia đào tạo trí thức phục vụ kháng chiến tại Trường dự bị đại học Liên khu IV tại Thanh Hóa, Phó giám đốc (nay là Phó hiệu trưởng) Trường đại học Sư phạm Văn khoa (nay là Trường ĐHSP Hà Nội) khi miền Bắc mới giải phóng.
GS.TS Luật sư Nguyễn Mạnh Tường từ trần ngày 13/6/1997, để lại bao nỗi tiếc thương cho gia đình, đồng nghiệp và học trò. Tổng Bí thư Đỗ Mười đến viếng ông và ghi vào sổ tang: "Vô cùng thương tiếc Giáo sư - Luật sư Nguyễn Mạnh Tường, một trí thức yêu nước đã có nhiều cống hiến cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất Tổ quốc và góp phần xây dựng nền giáo dục Việt Nam - Chào vĩnh biệt. Đỗ Mười".
Cuộc đời Giáo sư Nguyễn Mạnh Tường trải nhiều thăng trầm, song nhìn lại, ông tự bạch: "Tôi hoàn toàn thoả mãn về cuộc đời, vì mọi ước mơ của tôi đều đã thành đạt. Tôi mơ làm giáo sư văn chương phương Tây thì tôi đã là giáo sư. Tôi mơ trở thành trạng sư cãi những vụ nổi tiếng, tôi đã là trạng sư. Tôi mơ một cuộc sống thật gần gũi với người dân, nghề giáo và trạng sư đã giúp tôi cảm thông và sống được những nỗi niềm của người dân bình dị".
Một nhân cách lớn trong thời đại chúng ta mà thông tin còn khá hạn chế cũng như sự đánh giá, nhìn nhận cho thỏa đáng. Cuộc đời thăng trầm mỗi người một vẻ, nhìn chung Luật sư Nguyễn Mạnh Tường là một nhà khoa học chân chính; bộc trực, thẳng thắn và kiên định.
Mở đầu buổi tọa đàm, Dịch giả Tiết Hùng Thái đã đánh giá cao tài năng và tư cách của Luật sư Nguyễn Mạnh Tường - một trong vài người trí thức đích thực của thế kỷ 20, một trong những người Việt giỏi tiếng Pháp nhất lúc bấy giờ. Theo dịch giả, Luật sư Nguyễn Mạnh Tường đã thể hiện mình là một trí thức Tây học hạng ưu khi còn trẻ, dù không được thi tuyển Thạc sĩ văn chương do có quốc tịch Việt Nam, nhờ sự giúp đỡ của nhiều giáo sư Pháp, ở tuổi 22, ông được học thẳng thi bằng Tiến sĩ Văn chương Nhà nước Pháp, Tiến sĩ Luật, lại đậu thủ khoa ngay trên đất Pháp. Lúc đó, có Clément Vautrel, trong một bài bình luận trên tờ Le journal, ông ta vừa khen ngợi vừa cảnh báo: “Người Pháp hãy nên thận trọng, để người Việt Nam được học và học giỏi như thế, liệu về nước họ có chịu ngồi yên không?”. Dịch giả đã khơi gợi một số vấn đề và tóm tắt các Phẩn trình bày của 2 bản dịch để các cử tọa cùng biết và mạn đàm. Dịch giả cũng đã so sánh số phận của người phụ nữ VN qua các bộ luật thời phong kiến ở nước ta.
Theo Bác sĩ Đinh Đức Long, một luận án tiến sĩ (LATS) được công nhận cần 3 yếu tố: khoa học, thực tiễn và mới, hơn nhau là đề tài có nội dung mới….LATS của Ls NMT có đủ 3 yếu tố đó.
Chủ nhiệm CLB, chúng ta cần đặt mình vào thời điểm lịch sử để đánh giá tài học, khả năng nghiên cứu bao quát của Luật sư Nguyễn Mạnh Tường - một “vị trí thức hai bằng Tiến sĩ Pháp và một nhân cách Việt” mà không trở thành “ông Tây Annam”. Chúng ta trân trọng những gì Luật sư Nguyễn Mạnh Tường đã viết, đặc biệt hai Luận án Tiến sĩ, giáo trình Văn học phương Tây mà ông đã giảng vào những năm 1955 – 1956, bốn quyển sách đã được in vào giữa năm 1990 và các công trình bằng tiếng Pháp ông viết ở Paris vào những năm 30. Ông cũng khẳng định Luật sư Nguyễn Mạnh Tường là một nhà yêu nước nhiệt thành điều này được thể hiện qua những hội nghị quốc tế mà ông tham dự, qua các phiên toà trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, đặc biệt lòng yêu nước yêu dân có tranh nhiệm với đất nước với Đảng được thể hiện qua bài tham luận Qua sai lầm trong Cải cách ruộng đất, xây dựng quan điểm lãnh đạo của ông tại cuộc họp Mặt trận Tổ quốc ở Hà Nội ngày 30.10.1956.
Theo Nhà thơ Xuân Tòng, Anh Bùi Công Tự, Ls Nguyễn Anh Tuấn,diễn giả đến với buổi mạn đàm với tâm thế chia sẻ thông tin; luật phải song song với bổn phận và quyền, có nhiều cách giải quyết mâu thuẫn, luật pháp là công cụ của chính quyền, chính trị có thể thay đổi nhưng pháp luật không được thay đổi, cần tránh sự nhầm lẫn giữa quyền lực và quyền làm ảnh hưởng đến uy tín của chính quyền, đến quyền lợi của công dân.
TheoNhà thơ Hồng Minh,gia thế của Luật sư Nguyễn Mạnh Tường là địa chủ, gia đình ông đã cống hiến cách mạng 3 căn nhà và anh chia sẻ thêm sự kiện năm 1989, Luật sư Nguyễn Mạnh Tường được phép sang Pháp, và lưu lại ở đó 4 tháng. Tại đây, ông cho xuất bản cuốn hồi ký bằng tiếng Pháp Un Excommunié (Một người bị rút phép thông công) viết về những điều trải nghiệm trong những năm ông đã sống và viết kể từ sau 1945. Và nhà thơ đã góp vui buổi tọa đàm ca khúc tự biên “Thuyền trăng sông thu”.
Anh Đốn Sơn ca bài Phiêu cùng Sa Pa, do anh sáng tác đã đoạt giải nhất cuộc thi 120 năm SA Pa năm 2023.
Thay mặt Ban Chủ nhiệm CLB NYS, CN PTC cảm ơn Dịch giả Tiết Hùng Thái, các thành viên CLB NYS đã về dự toạ đàm. Đồng thời thông báo kỳ sinh hoạt tháng 4/2024, chủ đề nhà thơ, nhạc sĩ Nguyễn Trọng Tạo.
Ngọc Dung
